Αστυνομικοί θα προβλέπουν τους στόχους κλεφτών με… μαθηματικές εξισώσεις

Η αστυνομία στο μέλλον ίσως χρειαστεί να στελεχωθεί και με μαθηματικούς, στο πλαίσιο μιας πιο αποτελεσματικής καταπολέμησης της εγκληματικότητας. Μία ομάδα μαθηματικών κι άλλων επιστημόνων του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια – Λος Άντζελες (UCLA) ανέπτυξε ένα μαθηματικό – στατιστικό μοντέλο, το οποίο φιλοδοξεί να προβλέψει σε ποια σημεία θα «χτυπήσουν» οι κλέφτες.

Οι ερευνητές, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο μαθηματικό περιοδικό Journal on Mathematical Analysis, αναλύουν χωρικά και χρονολογικά δεδομένα από τις έως τώρα κλοπές σε μία πόλη για να εντοπίσουν «καυτά» σημεία εγκληματικότητας. Μπορούν έτσι να εκτιμήσουν κατά προσέγγιση σε ποιες περιοχές ή γειτονιές είναι πιθανότερο να συμβούν τα επόμενα κρούσματα κλοπών. Η πρόβλεψη αυτή θα μπορούσε μελλοντικά να βοηθήσει την αστυνομία να επικεντρώσει καλύτερα την αστυνόμευση.

Το νέο μοντέλο πρόβλεψης βασίζεται στην ανάλυση –με μαθηματικά «εργαλεία»– προτύπων και τάσεων σε σειρές δεδομένων, μία δραστηριότητα που μελετάται εδώ και δεκαετίες όχι μόνο στα φυσικά και βιολογικά συστήματα, αλλά και στα κοινωνικά, ώστε να προβλεφθούν μελλοντικές συμπεριφορές και συμβάντα. Αυτή η αξιοποίηση των μαθηματικών έχει ενταθεί τελευταία στο πεδίο της επιδεινούμενης εγκληματικότητας, καθώς έχει εμπειρικά παρατηρηθεί ότι οι κλοπές κι άλλες μορφές παρανόμων δραστηριοτήτων συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές στο χώρο και σε συγκεκριμένες περιόδους στο χρόνο.

Η μαθηματική ανάλυση –που βασίζεται σ’ ένα σύστημα παραβολικών διαφορικών εξισώσεων και στη λεγόμενη «θεωρία διακλάδωσης»– επιδιώκει ν’ αποκαλύψει τέτοια «κρυφά» πρότυπα στις κλοπές. Το νέο μαθηματικό μοντέλο συνδυάζει τα δημογραφικά, οικονομικά, οικολογικά κ.α. χαρακτηριστικά των γειτονιών μίας πόλης με τις κλοπές που έχουν ήδη γίνει, για να προβλέψει ποιες γειτονιές κινδυνεύουν περισσότερο στο μέλλον.

Τα μέχρι τώρα στατιστικά στοιχεία, για παράδειγμα, δείχνουν ότι οι νέες κλοπές τείνουν να συμβαίνουν συχνότερα είτε σε οικήματα που έχουν ήδη αποτελέσει στόχο των ληστών, είτε που γειτνιάζουν με σπίτια όπου έχουν γίνει ήδη κλοπές. Ως βασικό κριτήριο για τους υπολογισμούς λαμβάνεται η εκτίμηση ότι οι κλέφτες «χτυπάνε» ανάλογα με την λεγόμενη «αξία ελκυστικότητας» που θεωρούν ότι έχουν τα σπίτια μιας γειτονιάς. Αυτή η αξία, κατά τους ερευνητές, μετριέται με βάση το πόσο εύκολα ένας κλέφτης πιστεύει πως μπορεί να κλέψει ένα σπίτι, κατάστημα, γραφείο κλπ., χωρίς να συλληφθεί ή να έχει άλλες αρνητικές συνέπειες κατά την πράξη του.

Ένας χώρος που έχει ήδη γίνει στόχος κλοπής (όπως και τα γειτονικά οικήματα), έχει αυξημένη «αξία ελκυστικότητας» στα μάτια πολλών κλεφτών. Όσο πιο πολλές κλοπές συμβαίνουν σε μία περιοχή, τόσο αυτή γίνεται πιο ελκυστική στα μάτια των κλεφτών. Αν σε μία γειτονιά ή ευρύτερη περιοχή, για κάποιο λόγο, δεν σημειωθούν απανωτές κλοπές, τότε η ελκυστικότητά της στα μάτια των επίδοξων κλεφτών μειώνεται, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

«Διάβαση» της Αφροδίτης: Ένα φαινόμενο που θα ξαναδούν… τα δισέγγονά μας!

Επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμοι, καθώς και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο –και στην Ελλάδα– προετοιμάζονται για να παρακολουθήσουν και να μελετήσουν ένα σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο που θα συντελεστεί αύριο, όταν θα ευθυγραμμισθούν η Γη, η Αφροδίτη και ο Ήλιος. Πρόκειται για τη λεγόμενη «διάβαση» (transit) της Αφροδίτης μπροστά από τον Ήλιο, κάτι που δεν θα παρατηρηθεί ξανά για περισσότερα από εκατό χρόνια.

Η προηγούμενη διάβαση της Αφροδίτης μπροστά από τον Ήλιο παρατηρήθηκε στις 8 Ιουνίου 2004, αλλά η επόμενη αναμένεται στις 11 Δεκεμβρίου 2117. Το φαινόμενο θα είναι ορατό από την Αλάσκα, το Βόρειο Καναδά, το Δυτικό Ειρηνικό, τη Βόρεια Ασία, την Άπω Ανατολή, την Ανατολική και Κεντρική Αυστραλία. Στο μεγαλύτερο τμήμα της άτυχης Ευρώπης ο Ήλιος θα ανατείλει στις 6 Ιουνίου μετά την ολοκλήρωση της διάβασης, ενώ η Ελλάδα θα προλάβει να δει ένα μέρος του.

Σύμφωνα με τους αστρονόμους, η χώρα μας δεν βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση για την παρατήρηση του φαινομένου, καθώς αυτό θα αρχίσει κατά τη διάρκεια της νύχτας της Τρίτης 5 Ιουνίου, οπότε δεν θα είναι εφικτή η παρατήρηση της εισόδου της Αφροδίτης στον ηλιακό δίσκο. Η έναρξή της διάβασης θα γίνει στις 01.05 ώρα Ελλάδος της 6ης Ιουνίου και η ολοκλήρωσή της στις 07.52 ώρα Ελλάδος.

Έτσι, η ανατολή του ήλιου την Τετάρτη 6 Ιουνίου στην Ελλάδα, στις 6:07 το πρωί, θα βρει το φαινόμενο μετά τα μέσα της διάβασης και, κατά συνέπεια, οι Έλληνες παρατηρητές θα μπορέσουν να παρατηρήσουν μόνο ένα τμήμα από τη διάβαση της Αφροδίτης και αυτό σε σχετικά χαμηλό ύψος. Το φαινόμενο θα τελειώσει με την έξοδο της Αφροδίτης από τον ηλιακό δίσκο περίπου στις 8 παρά 5 το πρωί ώρα Ελλάδος, με τον ήλιο σε ύψος μικρότερο των 20 μοιρών από τον ορίζοντα.

Οι αστρονόμοι της… πολυθρόνας μπορούν να δουν μιας συλλογή φωτογραφικού υλικού της NASA για το φαινόμενο στον ιστότοπο http://venustransit.nasa.gov/transitofvenus

Τι είναι η «διάβαση»

Ο πλανήτης Αφροδίτη, που αυτόν τον καιρό είναι το λαμπρότερο αντικείμενο στον ουρανό μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη, θα περάσει ανάμεσα στη Γη και στον Ήλιο, και θα φαίνεται σαν μια σκοτεινή κουκίδα που διασχίζει το δίσκο του άστρου μας.

Η Αφροδίτη είναι ο δεύτερος, κατά σειρά, πλανή­της που περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο. Η τροχιά της γύρω από αυτόν είναι εσωτερική ως προς την τροχιά της Γης. Άλλοτε βρίσκεται πίσω από τον Ήλιο (και δεν είναι ορατή) και άλλοτε περνά ανάμεσα από τη Γη και τον Ήλιο, οπότε λέμε πως συμβαίνει «διάβαση της Αφροδίτης». Μια τέτοια διάβαση συνέβη στις 8 Ιουνίου 2004. Η σχέση της διαμέτρου της Αφροδίτης προς τη διάμετρο του Ηλίου θα είναι 1:33. Η διάμετρος δηλαδή της «σκοτεινής κουκίδας» θα χωράει 33 φορές στην διάμετρο του Ηλιου!

Η Αφροδίτη περνά αρκετά συχνά ανάμεσα στη Γη και στον Ήλιο: κάθε 584 ημέρες (περίπου κάθε 19.5 μήνες). Επειδή όμως το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο σχηματίζει γωνία 3,4 μοιρών ως προς το επίπεδο της τροχιάς της Γης, περνά ακριβώς μπροστά από τον Ήλιο μόνο όταν συμβαίνει να βρίσκεται συγχρόνως και σε ένα από τα δύο σημεία της τομής αυτών των επιπέδων με την ουράνια σφαίρα. Αυτό συμβαίνει πολύ πιο σπάνια, περίπου κάθε 120 χρόνια.

Οι διαβάσεις της Αφροδίτης επαναλαμβά­νονται σε ζεύγη που απέχουν μεταξύ τους 8 έτη (π.χ. 8 Ιουνίου 2004 και 6 Ιουνίου 2012). Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ των ζευγών είναι πάνω από 100 χρόνια. Έτσι η προηγούμενη διάβαση είχε συμβεί πριν από 122 χρόνια (δεν υπάρχει άνθρωπος στον πλανήτη που να θυμάται την προηγούμενη Διάβαση που είχε συμβεί στις 6 Δεκεμβρίου 1882). Μετά την αυριανή, την επόμενη Διάβαση θα την δουν τα δισέγγονά μας, στις 11 Δεκεμβρίου 2117. Το φαινόμενο είναι τόσο σπάνιο, ώστε από τότε που ανακαλύφθηκε η αστρονομική διόπτρα (που χρησιμοποίησε εκτενώς ο Γαλιλαίος από το 1609 και μετά), έχουν συμβεί μόνο τρία ζεύγη διαβάσεων (1631 – 1639, 1761 – 1769, 1874 – 1882).

Η επικείμενη διάβαση θα δώσει την ευκαιρία στους αστρονόμους να μελετήσουν νέες μεθόδους ανίχνευσης εξω-ηλιακών συστημάτων. Συγκεκριμένα, κατά τη διάβαση αναμένεται να ελαττωθεί η λαμπρότητα του Ήλιου κατά 1 τοις χιλίοις: Πολύ μικρή αλλαγή, αλλά ανιχνεύσιμη, με τα μέσα που διαθέτουμε σήμερα. Η ακριβής καμπύλη της μεταβολής της λαμπρότητας του Ήλιου από τη «διάβαση της Αφροδίτη», η οποία διαθέτει πυκνή ατμόσφαιρα, θα επιτρέψει τη δημιουργία προτύπων (μοντέλων) για ανάλογες διαβάσεις πλανητών σε άλλα, μακρινά ηλιακά συστήματα.